آموزش بورس

محبوبیت بازارهای مالی در سال‌های اخیر گسترش زیادی داشته است و بسیاری برای سرمایه‌گذاری مسیر بورس و بازار سرمایه را انتخاب می‌کنند. مسیری جذاب و هیجان‌انگیز و در عین حال پرریسک که برای ورود به آن پیش از هر چیز باید آماده بود و شناخت خوبی از فضای حاکم بر بازار و مفاهیم مهم بورس و بازارهای مالی داشت. در این مطلب به سراغ این موضوع رفته‌ایم و برای اینکه شناخت کلی از آنچه برای ورود به بازار سرمایه باید با آن آشنا باشید به دست آورید، برخی مفاهیم مهم در بورس و بازارهای مالی را به اختصار توضیح داده‌ایم. همراه ما باشید.

آشنایی با برخی اصطلاحات بورس

بورس بازار گسترده‌ای است و برای موفقیت در آن باید آموزش ببینید و با اصطلاحات و مفاهیم مختلفی آشنا شوید که هر کدام می‌توانند به شما برای موفقیت در این بازار مهیج و جذاب کمک کنند. در زیر نگاهی کوتاه داریم به این مفاهیم و ضمن آشنایی با اصطلاحات رایج بورس سعی می‌کنیم شما را با برخی از ابزارهایی که برای تحلیل درست و دقیق بازار سرمایه به آن‌ها نیاز دارید، آشنا کنیم.

کد بورسی چیست؟

از اولین قدم‌ها برای حضور در بورس و بازارهای مالی داشتن کد بورسی است. هر کسی که می‌خواهد به بازار سرمایه وارد شود، باید یک شناسه منحصر به فرد داشته باشد که به آن کد بورسی می‌گویند. چیزی شبیه شماره شناسنامه یا کد ملی که با آن در بازار بورس شناخته می‌شوید.

شما تا زمانی که کد بورسی نداشته باشید، نمی‌توانید هیچ قدمی در بازار سرمایه بردارید و معاملات و خرید و فروش سهام تنها با داشتن کد بورسی برای سرمایه‌گذاران امکان‌پذیر است.

تحلیل تکنیکال چیست؟

زمانی که به بازار بورس قدم گذاشتید با دنیایی از آمار و ارقام و نمودارهای مختلف روبه‌رو می‌شوید که قرار است به شما کمک کنند تا وضعیت بازار را به خوبی درک کنید و معاملات خود را بر مبنای آنچه دیگر بازیگران بازار سرمایه در هر روز معاملاتی انجام می‌دهند، پایه‌ریزی کنید.

تحلیل تکنیکال ابزاری است که به شما کمک می‌کند این اعداد و ارقام را به درستی تحلیل و از آن‌ها در معاملات خود به خوبی استفاده کنید. با استفاده از تحلیل تکنیکال می‌توانید به تحلیل نوسانات قیمت سهم‌های مختلف و پیش‌بینی اتفاقات آن سهم در آینده بپردازید و بهترین تصمیم را برای ورود و خروج به یک سهم بگیرید. در تحلیل تکنیکال در واقع شما از آنچه در گذشته بازارهای مالی اتفاق افتاده است برای تحلیل آنچه در آینده امکان دارد اتفاق بیفتد، استفاده می‌کنید.

تسلط بر تحلیل تکنیکال بورس و استفاده از ابزارهای مالی مختلف برای رسیدن به شناخت درست از بورس و بازارهای مالی کار سختی نیست؛ ولی برای آشنایی و استفاده درست از روش‌های مختلف تحلیل تکنیکال بورس باید آموزش ببینید تا بتوانید از ابزارهای مختلفی که بازار سرمایه در اختیار شما می‌گذارد، برای شناخت بهتر و در نهایت موفقیت در این بازار استفاده کنید.

تحلیل بنیادی چیست؟

تحلیل تکنیکال تنها ابزاری نیست که به شما برای شناخت بهتر بازار سرمایه کمک می‌کند، تحلیل بنیادی یکی دیگر از راه‌هایی است که برای موفقیت در بورس می‌توان از آن استفاده کرد و شناختی ریشه‌ای‌تر و عمیق‌تر از این بازار به شما می‌دهد. اما تحلیل بنیادی چیست؟

در تحلیل بنیادی، سرمایه‌گذار با شناخت ارزش ذاتی یا ارزش واقعی سهام یک شرکت و در نظر گرفتن قیمت آن سهم در بازار بورس، درباره خرید یا عدم خرید سهام تصمیم‌گیری می‌کند. تحلیل بنیادی یکی از ابزارهای است که کمک می‌کند در بازار سرمایه سهام خوب را انتخاب کنید و در نهایت سرمایه‌گذاری در این بازار  با بازدهی بیشتری برای شما همراه باشد.

برای داشتن دیدی درست از ارزش ذاتی یک سهم و تصمیم‌گیری در این زمینه که آیا قیمت یک سهم با ارزش ذاتی آن مطابقت دارد یا خیر باید آیتم‌های مختلفی را بررسی کنید و به مبانی تحلیل بنیادی بازار سرمایه مسلط باشید.

برای این منظور نیز باید حتما آموزش ببینید تا با بهره‌گیری از دانش و تجربه کسانی که سال‌های زیادی در بازار سرمایه کشور فعالیت داشته‌اند، بتوانید به تحلیل درستی از وضعیت سهام شرکت‌های مختلف برسید و برای خرید سهام مناسب تصمیم‌گیری کنید.

ارزش ذاتی چیست؟

گفتیم تحلیل بنیادی به دنبال شناخت و محاسبه ارزش ذاتی سهام شرکت‌هاست. اما ارزش ذاتی چیست؟ مفهومی مهم در بازار سرمایه که معیاری مهم برای خرید یک سهم در بازار بورس به شمار می‌رود. ارزش ذاتی یا Intrinsic value به ارزش واقعی یک سهم گفته می‌شود و میزان اهمیت و سودآور بودن آن سهم را به سرمایه‌گذاران نشان می‌دهد.

ارزش ذاتی یک سهم با قیمت و ارزش بازاری آن متفاوت است و ممکن است قیمت یک سهم در بازار سرمایه از ارزش ذاتی و واقعی آن بیشتر یا کمتر باشد. بنابراین سرمایه‌گذاران بازارهای مالی باید از ارزش ذاتی و واقعی شرکت‌ها نیز برآورد درستی داشته باشند و با در نظر گرفتن این معیار و مقایسه آن با قیمت سهام به معامله و خرید و فروش سهم‌های مختلف در بازار بورس بپردازند. سودآوری و چگونگی کسب سود دو عامل بسیار مهم در تعیین ارزش ذاتی یک سهم به شمار می‌روند.

نسبت P/E چیست؟

نسبت P/E یکی از مفاهیمی است که به تحلیلگران بنیادی برای شناخت ارزش ذاتی شرکت‌ها کمک می‌کند. این نسبت از تقسیم قیمت یک سهم بر سود آن به دست می‌آید و بیانگر انتظارات سرمایه‌گذاران از وضعیت آینده یک سهم است.

نسبت P/E نشان می‌دهد سرمایه‌گذار در ازای هر یک ریالی که از بازدهی هر سهم کسب می‌کند، چند ریال حاضر است پرداخت و سرمایه‌گذاری کند. در محاسبه نسبت P/E از سود محقق شده یا پیش‌بینی‌شده سهم استفاده می‌کنند، در ادامه با این مفهوم نیز بیشتر آشنا می‌شویم. همچنان همراه ما باشید.

EPS چیست؟

EPS چیست؟ یکی از مهم‌ترین مفاهیمی است که در بازار سرمایه با آن سر و کار دارید و میزان سود شرکت‌ها به ازای هر سهم را به سرمایه‌گذاران نشان می‌دهد. برای محاسبه EPS درآمد کل شرکت را بر تعداد سهام آن تقسیم می‌کنند و عددی که به دست می‌آید نشان‌دهنده سود شرکت به ازای هر سهم است.

EPS به دو دسته EPS محقق شده و EPS پیش بینی شده تقسیم می‌شود. EPS محقق شده سودی است که شرکت طی یک سال مالی به ازای هر سهم کسب کرده است و EPS پیش‌بینی‌شده همانگونه که از نامش نیز پیداست، پیش‌بینی است که شرکت در مورد سودی که در سال مالی آینده کسب می‌کند، انجام می‌دهد. به آن بخش از EPS که میان سهامداران یک شرکت تقسیم می‌شود هم DPS گفته می‌شود.

ارزش تضمین چیست؟

شاید اصطلاح ارزش تضمین را زیاد نشنیده باشید، اما با اعتبار و بسته‌های اعتباری در بورس آشنا باشید. در بازار بورس برای سرمایه‌گذاران امکان دریافت اعتبار معاملاتی و خرید سهام به وسیله این اعتبار وجود دارد. اما دریافت اعتبار تحت شرایط خاصی انجام می‌پذیرد و سازمان بورس و اوراق بهادار کشور و کارگزاری‌هایی که این بسته‌های اعتباری را در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهند، قوانین و شرایطی را برای پرداخت اعتبار به سرمایه‌گذاران بورس در نظر گرفته‌اند.

 طبق قوانین سازمان بورس و اوراق بهادار کشور هر فرد می‌تواند تا سقف 15 درصد ارزش پرتفوی خود، وام و اعتبار دریافت کند و این همان چیزی است که در بازار سرمایه به آن ارزش تضمین گفته می‌شود. به این معنا که ارزش پرتفوی شماست که تعیین می‌کند تا چه اندازه می‌توانید از کارگزاری‌ها اعتبار و وام دریافت کنید.

سخن آخر

هدف ما از این مقاله آشنایی با اصطلاحات بورس و برخی مفاهیم مهم در این بازار بود تا بتوانید شناختی کلی از بازار سرمایه و آنچه برای موفقیت بیشتر در این بازار باید به آن مجهز بود به دست آورید. مفاهیمی چون ارزش تضمین، ارزش ذاتی سهم، نسبت P/E، تحلیل بنیادی و ... که هر یک به شما کمک می‌کنند تا با آگاهی بیشتری به خرید و فروش سهام و انجام معاملات در بازار بورس بپردازید و بازدهی بهتری از سرمایه‌گذاری در این بازار داشته باشید.

 کدام صندوق سرمایه گذاری بهتر است

چنانچه شما قصد دریافت کد بورسی جدید دارید، طبق مصوبه سازمان بورس اوراق بهادار باید به سامانه سجام مراجعه کنید و ثبت نام خود را شروع و تا دریافت کد پیگیری سجام منتظر بمانید. البته اخیرا بانک ها برای دریافت وام توسط مشتریان خود از آن ها درخواست ثبت نام در سامانه سجام را دارند. برای هر فعالیت بورسی ثبت نام در سامانه سجام لازم است. اگر فرم های مربوطه برای ثبت نام در سامانه سجام را تکمیل کنید همان یک بار برای مراجعات بعدی شما به نهاد های مالی دیگری مانند: شرکت های تامین سرمایه، کارگزاری ها، صندوق های سرمایه گذاری و ... کافی است. یعنی نیاز به تکمیل فرم های جدید نداشته و به طبع روند بسیار کوتاه تری طی می شود. با اولین ثبت نام شما در این سامانه اطلاعات هویتی و شماره موبایل، اطلاعات حساب بانکی، ادرس و ... شما در سامانه ثبت می شود. سجام با هدف ارائه خدمات زیرساختی فراگیر به فعالان بازار سرمایه ایجاد شده و درگاه واحد خدمت‌ دهی به تمامی ارکان بازار، نهادها، ناشران و ... است. پس از مرحله ثبت نام نیاز به احراز هویت دارید. شما می توانید با مراجعه حضوری به دفاتر پیشخوان و ارائه کارت ملی اطلاعات خود را تایید نهایی کنید. البته با توجه به شیوع ویروس کرونا امروزه می توانید برای جلوگیری از ازدحام در دفاتر پیشخوان دولت از دریافت کد پیگیری سجام به صورت آنلاین استفاده کنید و حتی احراز هویت خود را به صورت الکترونیکی و غیرحضوری انجام دهید .

تحلیل بنیادی چیست؟

حالا که با دریافت کد پیگیری سجام در کارگزاری مناسب ثبت نام کرده و کد بورسی دریافت کرده اید، باید وارد فرآیند خرید و فروش سهام شوید. زمانی که یک سرمایه‌گذار قصد خرید یا فروش سهام را دارد، معیارهای مختلفی برای تصمیم‌گیری قطعی او وجود دارد. مفهوم ارزش برای سرمایه‌گذاران اهمیت بسیاری دارد. در تحلیل بازار رویکرد بنیادی می گوید که قبل از هر اقدامی باید قیمت فعلی و ارزش ذاتی سهم را بررسی کنید. تحلیل‌گران بنیادی اعتقاد دارند که قیمت‌ سهم در طول زمان، به میانگین ارزش ذاتی نزدیک می‌شود و تا از بین بردن فاصله میان قیمت و ارزش ذاتی ادامه پیدا می‌کند. تحلیلگران با بررسی این فاصله تصمیم می‌گیرند که چه زمانی برای خرید یا فروش سهم مناسب است. محاسبه ارزش ذاتی سهم با استفاده از فرمول‌ها و روش‌های مشخص و مختلف انجام می‌شود. تحلیل بنیادی نیز مانند تحلیل تکنیکال نیاز به فراگیری نکات تخصصی دارد که با یادگیری فاکتورهای تعیین‌کننده آن، می‌توانید ارزش یک سهم را محاسبه کنید. برای استفاده از مدل گوردون یا هر مدل دیگری برای محاسبه ارزش ذاتی سهام، لازم است تا چند شاخص را بررسی کنید. برای محاسبه شاخص ها بدون دانستن علم تحلیل بنیادی، انتظار دقت و نتیجه درست عملا امکان‌پذیر نیست. ارزش ذاتی سهام به ارزش بنیادی نیز معروف است که جهت برآورد ارزش سهام یک شرکت به کار برده می‌شود. شرایط حال شرکت، فعالیت‌های تجاری یا سرمایه‌گذاری شرکت و ... همواره در تعیین ارزش ذاتی سهام مورد استفاده قرار می‌گیرند. ارزش ذاتی اوراق بهادار یک شرکت بر اساس عواملی مثل قدرت سودآوری و کیفیت در به دست آوردن سود تعیین می‌شود. مفهوم ارزش ذاتی سهام یک شرکت از بررسی فاکتورهای بسیاری به دست می‌آید. یکی از این فاکتورها صورت‌ مالی است که در مبحث محاسبه ارزش‌ذاتی سهام شرکت‌ها، بررسی درست آن اهمیت زیادی دارد. ارزش ذاتی سهام در تحلیل بنیادی بازار کاربرد بسیاری دارد. به عبارت دیگر سرمایه‌گذاران بلندمدت با در نظر گرفتن این فاکتور برای نگهداری یا فروش سهم تصمیم‌گیری می‌کنند.

تعریف حجم مبنا

مطابق با تعریف حجم مبنا عبارت است از آن تعداد از یک نوع اوراق بهادار که باید در هر روز مورد داد و ستد قرار گیرد تا تمام درصد تغییرات مجاز در آن روز در تعیین قیمت روز بعد لحاظ شود. اما هدف اصلی از تعیین حجم مبنا اطمینان از این است که نوسانات قیمت سهام در نتیجه خرید و فروش تعداد مشخصی از سهام شرکت انجام گرفته است. حجم مبنا می تواند مانع از ایجاد قیمت های کاذب در بازار شود. با موافقت شورای عالی بورس و اوراق بهادار از اسفند ماه سال ۹۸ حجم مبنای شرکت های بورسی تغییر کرد . مطابق این تغییر حداقل ارزش حجم مبنا ۵۰ میلیارد ریال : در شرکت هایی با سرمایه ۲۰ هزار میلیارد ریال و بالاتر ، ۱۲۰ میلیارد ریال و در شرکت هایی با سرمایه کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال ، ۱۰۰ میلیارد ریال تعیین می شود . حجم مبنا بر قیمت پایانی تاثیر دارد. قیمت پایانی به طور ساده یعنی قیمتی که بر اساس میانگین وزنی معاملات هر نماد در یک روز به دست می ‌آید. قبل از اجرای قانون جدید حجم مبنا، حجم مبنا برای نماد های فعال در بورس تهران و نماد های مورد معامله در فرابورس متفاوت بود. میزان حجم مبنا تعیین شده از سوی هر یک از این بازارها متفاوت بوده است و برای بورس تهران حجم مبنا نماد ها بر اساس قوانین داخلی محاسبه می ‌شد. اما مطابق با قوانین فرابورس، حجم مبنا برای تمامی نماد های این بازار یک در نظر گرفته می شد که امروزه این قانون تغییر کرده است. با قانون قبل حجم مبنا در حالی که نمادهای بورسی باید برای به دست آوردن قیمت پایانی هر روز عدد حاصل از میانگین وزنی را متناسب با حجم مبنا تعیین می کردند، قیمت پایانی در نمادهای فرابورسی برابر با میانگین موزون تمامی معاملات انجام شده در همان روز بدون در نظر گرفتن حجم مبنا بود.

سخن پایانی

ورود به بازار بزرگ بورس ایران تنها به تمایل سرمایه‌گذاری ختم نمی‌شود و ورود به بورس و سرمایه‌گذاری پربازده در آن، قبل از هر اقدامی که منجر به سود و یا ضرر شود، نیاز به یادگیری و دانش تخصصی دارد. شناخت اصول اصلی سرمایه‌گذاری در بورس نياز به مهارت‌هایی مانند تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال دارد. اهمیت آموزش در بازار بورس در طرح ریزی و انجام یک معامله موفق است. یادگیری مباحث بورسی به خصوص برای افراد مبتدی، از ضرر و زیان‌های بزرگ و جبران نشدنی جلوگیری می‌کند.